Tutak ilçesi, Ağrı iline bağlı bir ilçedir. İlçenin nüfusunun yaklaşık 25.000 olduğu bilinir. Tutak ilçesine otobüs bileti alınarak gidilebilir. Tutak ilçesi halkı hayatını tarım ve hayvancılık ile sağlar. İlçenin önemli gelir kaynağının hayvancılık olduğu bilinir. Tutak ovası konumu nedeniyle tahıl tarımına uygundur. Tutak ilçesinin gezilebilecek yerleri mevcuttur. Ayrıca ilçenin lezzetleriyle ünlü yemekleri de bulunur. İlçe Murat nehrinin batı kıyısında yer alır.

Tutak Tarihçesi

Tutak toprakları tarihi süreçte pek çok yönetimin, din ve mezheplerin etkisine maruz kalmıştır. İlçenin bazı köylerinde bulunan mezar taşları, kale kalıntıları, kilise yıkıntıları ve diğer yapılar, Tutak’ta barınmış pek çok kültürün izlerini barındırır. Tutak sınırları içinde en çok Urartu uygarlığına ait mezarlıklar yer alır. Tutak bölgesinde Urartu egemenliğinin ardından Pers ve Med uygarlıkları yönetime geçmiştir. 

1071 Malazgirt savaşının kazanılmasından sonra Tutak bölgesi Büyük Selçuklu Devleti’nin yönetimi altına girmiş ve 10 ve 12. Yüzyılları arasında Orta Asya ve Horasanlı pek çok Türk boy ve aşiretinin ilk olarak konumlandığı bölge haline gelmiştir. 1900’lerin başında Rus işgaline uğrayan Tutak toprakları, 1917’de Ermenilerin işgaline uğramış ancak 1918’de kurtarılarak, Ağrı iline bağlanıp bir ilçe haline gelmiştir.

Tutak’ta Gezilecek Yerler

Tutak’a otobüs bileti alarak gitmeyi tercih edenler ve yerliler için ziyaret edilebilecek bazı tarihi bölgeler vardır. Bu bölgeler, kilise ve kalelerden oluşur. Tutak’ta gezilecek yerler arasında; Karagöz Kilisesi, Kan Kalesi ve Zencir Kalesi yer alır.

Karagöz Kilisesi: Tutak ilçesinin 26 km batısında yer alan bu kilise kayalık arazi içerisinde yer altında bulunur. Karagöz kilisesinin kayaların oyularak inşa edildiği bilinir. Kiliseye ulaşım merdivenler aracılığı ile sağlanır. Karagöz Kilisesine benzeyen bazı yapılara, yerleşim yerinin çevresinde de rastlanır.

Kan Kalesi: Tutak ilçesinin 15 km batısında yer alan bu kaleyi kimlerin yaptığı ve ne zaman inşa edildiğine dair net bir bilgi yoktur. Tarih içinde tahribe uğrayan bu yapıdan bugüne sadece temelleri kalmıştır. Kale-i Hum, Kan Kalesinin diğer bir adıdır. 

Zencir Kale: Katavin dağında inşa edilen bu kale, ilçenin güneyinde yer alır. Kaleyi k kimlerin yaptığı ve ne zaman inşa edildiğine dair net bir bilgi yoktur. Kalenin tarihi ve kendisine dair pek çok söylenti mevcuttur. Ancak kale günümüzde harabe, yıkık halde bulunur. 

Tutak’ta Ne Yenir?

Tutak’ın meşhur yemekleri içerisinde, Ağrı halkı tarafından beğeniyle tüketilen bazı yöresel lezzetler bulunur. Ziyaretçilerinin ve yerlilerinin tercih ettiği bu yemekler arasında: Tereyağlı kete ve haşıl adlı yemekler vardır.

Tereyağlı Kete: Poğaça halinde sunulan bu lezzet, Tutak ilçesine ait yöresel yemeklerden biridir. Lezzetini tereyağından alan bu yemek, Tutak’ı ziyaret edenlerin tercih etmesi tavsiye edilen bir yemektir.

Haşıl: Buğday, un, tuz, yoğurt, sarımsak ve tereyağı ile yapılan bu yemek, Ağrı halkının sıkça tükettiği bir lezzettir. Haşıl yemeğinin yapımı için buğdaylar su ve tuzla beraber pişirilir. Buğdayın suyu çektirilir. Buğdaya un eklendikten sonra sarımsaklı yoğurt ile servis edilir. Tutak’a uğrayanlar için Haşıl yemeği denenmesi gereken lezzetler arasında yer alır. 

Tutak’a Ulaşım Nasıl Sağlanır? 

Ağrı şehri sınırları içerisinde yer alan Tutak’a otobüs bileti alarak ulaşım sağlanabilir. Tutak ilçesine gitmek için en elverişli seçenek olarak otobüs yolculuğu tavsiye edilir. Ayrıca, Tutak ilçesine, Ağrı il merkezinden kalkan minibüsler de bulunur. Tutak’a uçak ile seyahat etmek isteyenlerin, bazı havaalanlarından kalkan uçağa binmeleri ve Ağrı’ya gittikten sonra Tutak ilçesine minibüs ile gitmeleri uygundur. Farklı şehirlerden Tutak ilçesine direk otobüsle gitmek isteyen yolcular için alternatif otobüs şirketleri tercih edilebilir.