Kulp, Diyarbakır ilinin en uzak ilçesi olup, geniş bir tarihi zenginliğe sahiptir. Kulp otobüs bileti alarak, her mevsim rahatlıkla ilçeye ulaşım sağlayabilir, Kulp’un tarihi zenginliğine şahit olabilirsiniz. Kulp, 2020 yılı itibarı ile, 35.449 nüfusa sahip bir ilçedir. Yüzölçümü ise 1.601 kilometredir. Diyarbakır’ın Kulp’a uzaklığı 127 kilometredir.

Kulp’ta, kış mevsiminde uzunca bir süre kar görülür. Eski bir yerleşim merkezi olan Kulp, volkanik ve birinci derece deprem bölgesidir. 

İdari yapı olarak şöyledir:

• Bir merkez
• Bir belde
• Üç bucak
• Elli iki köy
• Yüz yirmi mezra

Kulp adı, madenci topluluklar Khalib’e dayanır. Yerli halk ise, Kulp için “Başkale” der.

Kulp’un Tarihçesi

Kulp, çok eski bir ilçe merkezidir. Eskiden Muş iline bağlı kalan Kulp, 1297 yılına dek Lice sancağına bağlı bir bucakken, yine aynı yıl bir ilçe haline geldi.

“Baş” anlamına gelen “Pa” ile, Kulp’un eski adı “Pasur” idi. “Pasur” ise “Başkale” anlamına gelir. 

Tarihte ilk olarak bu yerleşim yerine Sümerler yerleşmiştir. Sonrasında ise Kulp; Mitanniler, Urartular, Kimmerler, Medler ve İskender hakimiyeti altına girmiştir. 

Kulp, bir süre Ermeni hakimiyeti altında da kalmıştır. MS 226’da ise Roma egemenliği altına girmiştir. 637’de ise, Halid Bin Velid tarafından fethedilmiştir.

Kulp, bir süre Cizre’ye, daha sonra Silvan’a bağlandı. 1515 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmiştir.

Kulp’ta Gezilecek Yerler

• Keferun Kalesi: İlçe merkezine 10 km uzaklıktadır. Derebeyi Kulpo, Kulp ilçesine isim vermiş olup, bu kaleyi kullanmıştır. Kale, görünüşü itibarı ile iki parça halinde günümüze ulaşmıştır. Kalenin yüksekliği 25-30 metredir.
• İnkaya-Kanikan Mağaraları: İlçe merkezine 25 km uzaklıktadır. Yontma taş devrinden kalan mağaraların içerisinde yer alan mezar evleri meşhurdur.
• Geliye Goderne Vadisi: İlçe merkezine 30 km uzaklıkta olan bu vadi, Sarım çayı üzerinde yer alıyor. Vadi, birçok endemik bitki türüne ve nesli tükenmekte olan canlıya ev sahipliği yapıyor. Kulp gezilecek yerler arasında en önemli yerlerden birisidir.
• Taş Köprü Köyü: Bu köydeki “Derik” adı verilen kayalıklarda, mağara devrinin izleri görülür. 
• Telli Ağa Kasrı-Surp Hagop Kilisesi: 1670 yılında yapılmıştır. Taşköprü köyünden taşlar getirilerek köşkün yapımı tamamlanmıştır. 
• Şeyh Ali Türbesi: İlçe merkezine 5 km uzaklıktadır. Şeyh Ali’nin, Osmanlı-Rus savaşında şehit düştüğü söylenir.
• Şeyh Mahmut Türbesi: Kulp’un Karpuzlu köyünde yer alıyor. 

Kulp otobüs bileti alarak, Kulp’u keşfedebilirsiniz.

Kulp’ta Ne Yenir?

Diyarbakır ilinde yer alan Kulp yöresi, çeşitli lezzetler barındıran bir yöredir. Kulp bölgesine yolunuz düşer ve bu bölgenin yöresel yemeklerinden tatmak isterseniz Kulp’un meşhur yemekleri şu şekildedir:

• Saç tava: Etleri süt ile terbiye edilen saç tava, özel işlemlere tabi tutularak hazırlanır. Yanında ilave lezzetler ile servis edilen saç tavanın tadına bakmadan Kulp’tan dönmeyin.
• Diyarbakır usulü babagannuş: Patlıcanın közlenerek hazırlandığı Diyarbakır usulü babagannuş, maydanoz ile harmanlanır ve kıyma ile servis edilir. Kulp yöresine gelirseniz, bu muhteşem yerel lezzeti mutlaka deneyin.
• Sumak suyu: Kaynatılmış sıcak suyun içerisine sumak atılarak, demlenmeye bırakılarak hazırlanan bu meşhur Kulp yöresel lezzetini, yolunuz buraya düşer ise tatmalısınız.

Kulp’ta Ulaşım Nasıl Sağlanır?

Kulp otobüs bileti alarak Kulp’a kolaylıkla ulaşım sağlayabileceğiniz gibi, Kulp’ta gezilecek yerler için şehir içi dolmuşları kullanabilirsiniz. Diyarbakır ilinin kuzeydoğusunda yer alan Kulp merkez ilçesinin Diyarbakır’a mesafesi 127 kilometredir. Kulp, Diyarbakır il merkezine en uzak olan ilçedir. Kulp’un yakınındaki illere mesafesi ise şöyledir:

• Kulp ile Muş arası uzaklık: 86 kilometre
• Kulp ile Sason arası uzaklık: 64 kilometre
• Kulp ilet Batman arası uzaklık: 113 kilometre